เมนู

108. ธาสฺส หิ

ธา=ธารเณ+ติมสฺส หิ โหติ วา เตฯ นิธียิตฺถาติ นิหิโตฯ นิทหีติ นิหิตวา นิหิตาวีฯ

109. คมาทิรานํ โลโป+นฺตสฺส

คมาทีนํ รการนฺตานญฺจ อนฺตสฺส โลโป โหติ เตฯ อคมีติ คโตฯ ขญฺญิตฺถาติ ขโต, กมฺเมฯ เอวํ หญฺญิตฺถาติ หโตฯ ตน=วิตฺถาเร, ตญฺญิตฺถาติ ตโตฯ ยม=อุปรเม, สํยมีติ สญฺญโต, ‘‘คมนตฺถา’’ ทินา กตฺตริ กฺโต, ‘‘เย สํสฺสา’’ติ นิคฺคหีตสฺส โญ ปุพฺพรูปญฺจฯ เอวํ อรมีติ รโตฯ กรียิตฺถาติ กโตฯ

110. วจาทีนํ วสฺสุ+ฏ วา

วจาทีนํ วสฺส อุฏ วา โหติ กานุพนฺเธ อตฺเวฯ วุจฺจิตฺถาติ อุตฺตํฯ อสฺส อุ วุตฺตํ, อุภยตฺถ ปรรูปํฯ วส=นิวาเส, วสนํ อวสิ วสิํสุ เอตฺถาติ วา อุตฺถํ วุตฺถํ, ‘‘คมนตฺถา’’ ทินา กฺโต, ‘‘สาส วส สํส สํสา โถ’’ติ ตสฺส โถฯ

112. วทฺธสฺส วา

วทฺธสฺส อสฺส วา อุ โหติ กานุพนฺเธ อตฺเวฯ อวทฺธีติ วุทฺโธ วทฺโธ, กตฺตริ กฺเต ‘‘โธ ธ+หเภหี’’ติ ตสฺส โธ, ตติยกฺขรโท จ สํโยคาทิโลโป จฯ วุตฺตีติ ‘‘สพฺพาทโย วุตฺติมตฺเต’’ติ โยควิภาคา อสฺส อุฯ วตฺตีติปิ ยถาลกฺขณํฯ

113. ยชสฺส ยสฺส ฏิ+ยี

ยชสฺส ยสฺส ฏิ+ยี โหนฺติ กานุพนฺเธ อตฺเวฯ ยชนํติ กฺโต, ‘‘ปุจฺฉาทิโต’’ติ ตสฺส เฐ ปรรูปาทิมฺหิ กเต อิฏฺฐํ ยิฏฺฐํฯ

114. ฐาสฺสิ

ฐาสฺส อิ โหติ กานุพนฺเธ อตฺเวฯ อฏฺฐาสีติ ฐิโตฯ

115. คา+ปาน+มี

คา+ปาน+มี โหติ กานุพนฺเธ อตฺเวฯ คานํ คีตํฯ ปานํ ปีตํฯ พหุลาธิการา ปิตฺวาฯ

116. ชนิสฺสา

ชนิสฺส อา โหติ กานุพนฺเธ อตฺเวฯ อชนีติ ชาโต, ‘‘ฉฏฺฐิยนฺตสฺสา’’ติ อนฺตสฺส อา โหติฯ

117. สาสสฺส สิส วา

สาสสฺส สิส โหติ กานุพนฺเธ อตฺเวฯ สาสนํติ กฺโต, ตสฺส ‘‘สาส วส สํส สสา โถ’’ติ เถ ปรรูปํ ปฐมกฺขโร จ, ‘‘ต+ถ+น+รา’’ ทินา ตสฺส โฏฯ ถสฺส โฐ, สิฏฺฐํฯ อญฺญตฺร สตฺถํฯ ‘‘คุหาทีหิ ยก’’ อิติ ยกปจฺจเย สาสียตีติ สิสฺโสฯ อุมฺหิ สาสิโยฯ